ALEYNA SEVİM İstanbul –Son yıllarda hızla yaygınlaşan ve sağlıklı olduğu öne sürülen kağıt pipetlere bazı işletmelerde rastlamak mümkün. Belçikalı bilim insanlarının Avrupa genelinde yaptığı bir araştırmada 39 farklı markaya ait ürünler incelendi ve kâğıttan yapılan pipetlerin, çevreye plastik pipetler kadar zarar verebileceğine işaret edildi. Uzmanlar bulunan maddenin insan sağlığına, doğaya ve ekosisteme zarar verebileceği konusunda uyarıda bulundu.
‘PFAS MASUM DEĞİL’
Üsküdar Üniversitesi TRD Baş Boyun Grubu ve Abdomen Çalışma Grubu’ndan Prof. Dr. Güner Sönmez, araştırmada kağıt pipetlerde bulunan maddenin birçok hastalığa yol açabileceğini ifade ederek, “Tiroid hastalıklarından böbrek rahatsızlıklarına, kolesterol seviyesinden, testis kanserine kadar çeşitli hastalıklara yol açabilen maddelerin varlığı yapılan bir araştırmayla ortaya çıktı. PFAS çok sık kullanılan bir maddedir ama malesef masum değildir.
Dış mekan kıyafetlerinden yapışmaz tavalara, günlük ısıya ve lekeye dayanıklı günlük ürünler üretmek için kullanılan bir maddedir. Hem çevreye hem de insanlara potansiyel olarak zararlıdır çünkü bunlar çok yavaş parçalanıyor. Çevrede yok olması yıllarca hatta binlerce yıl boyunca devam ediyor. Binlerce yıl boyunca varlığını sürdürebilen bir yapıda olduğu için sonsuza kadar devam eden kimyasallar olarak biliniyor” diye konuştu.
BAZI ÜLKELERDE YASAK
Pipetlerde PFAS varlığının tespit edildiğini aktaran Prof. Dr. Sönmez şunları kaydetti: “Daha önceki araştırmalarda da bu PFAS denilen madde tiroit hastalıklarıyla düşük doğum ağırlıklı bebek doğurmakla kolestorel düzeyinin artışıyla karaciğer hasarı ve böbrek kanseriyle, testis kanseriyle ilişkilendirilmiş. Belçika’da yapılan araştırmada da özellikle bu kağıt ve bambu gibi malzemelerden yapılan pipetler incelenmiş. Bunlar aslında çevreciler tarafından sanki plastikten yapılanlara göre daha çevre dostu olarak reklamı yapılan şeyler. Ama bu çalışmada bu pipetlerde PFAS varlığı saptanmış. Bizim ülkemizde o kadar yaygın değil ama Avrupa’da çok yaygın bu pipetler. Bazı ülkeler plastik pipetler de dahil olmak üzere bazı ürünlerin satışını yasakladı.”
Prof. Dr. Sönmez, PFAS’ın vücutta uzun yıllar kalabileceğinden ötürü uzmanların uyarı yaptığını ifade ederek, “Araştırmada, süpermarketlerden, fast food restaurantlarına ve mağazalardan alınan pipetlerde PFAS var mı diye teste tabi tutulup incelenmiş. İncelenen 39 markanın yüzde 69’unda yani 27’sinde 18 farklı PFAS teslim edilmiş. Aslında sadece kağıt pipetlerde değil bambu olanlar, plastik pipetler ve cam pipetlerde de PFAS tespit edilmiş” diye konuştu.
PEKİ KAĞIT BARDAKLAR?
Araştırma sonucunda kağıt pipetlerde bulunan maddelerin kullandığımız kağıt bardaklarda da bulunup bulunmadığını değerlendiren Prof. Dr. Sönmez, şunları söyledi: “Araştırma sadece pipetler üzerinde yapılmış. Kağıt bardaklar üzerinde yapılmamış ama bu PFAS’ın pipetlere nasıl karıştığı da bilinmiyor. Su geçirgenliğini engellemek için katıldığı düşünülüyor. Kağıt bardaklarda da aynı şeyin olduğunu düşünmemek için bir sebep yok ama kağıt bardaklarda PFAS kesinlikle vardır şeklinde de bir çıkarımda bulunamayız.”
ABD KALDIRMA AŞAMASINDA
Araştırmanın yazarı Antwerp Üniversitesi’nden Dr. Thimo Groffen, yaptığı açıklamada kâğıt pipetlerdeki PFAS maddelerinin zararlı olmadığını ancak vücutta kimyasal yükün artmasına yol açabileceğini belirtti. ABD de şu anda Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından başlatılan ve 2024’te sona ermesi planlanan PFAS’ı “aşamalı olarak kaldırma” aşamasında.
EN İYİSİ AÇIK ARA ‘ÇELİK’ PİPETLER
Yapılan son çalışmalar, çevre dostu olarak bilinen kağıt pipetlerin, plastik olanlardan bile daha tehlikeli olabileceği yönünde bulgular içeriyor. Araştırma kapsamında test edilen kâğıt ve bambu pipetlerin çoğunda uzun ömürlü ve zaman içinde insan sağlığına zarar verme potansiyeli olan poli ve perfloroalkil maddeler (PFAS) tespit edildi. Bu kimyasalların hamilelik sorunları, karaciğer hastalığı, kanser ve diğer hastalıklarla bağlantılı olduğu ifade ediliyor.
Çalışmaya göre kağıt pipetlerin yüzde 90’ında PFAS bulundu. Plastik pipetlerde ise bu oran yüzde 75 oldu. Cam pipetlerde ise oran yüzde 40’a kadar düştü. Örneklerin hiçbirinde PFAS bulunmayan çelik pipetler ise sağlık açısından açık ara en iyi performansı gösterdi.
Ziynet Sali Kıbrıs’ta Bayram Coşkusunu Sahneye Taşıdı
SEYİRCİNİN TAKDİRİ SEKİZİNCİ FİLMİ ÇEKTİRDİ
Hızlıca İstanbul’un en iyi on mekanı arasına girdi : BEST LOUNGE THE BOSPHORUS
BERKAY’DAN HARBİYE’DE MÜZİK DOLU BİR GÖRSEL ŞÖLEN: “BU GECE BİTMESİN!”
13. Bedia Muvahhit Tiyatro Ödülleri Sahiplerini Buldu Türk tiyatrosunun öncü isimlerinden Bedia Muvahhit’in anısını yaşatmak amacıyla düzenlenen Bedia Muvahhit Tiyatro Ödülleri, 13. yılında da sanat dünyasını İzmir’de bir araya getirdi. Haldun Dormen Sahnesi’nde, İzmir’deki Sahne Tozu Tiyatrosunun ev sahipliğinde gerçekleşen ödül töreni, Türkiye’nin dört bir yanından gelen tiyatro sanatçıları ve sanatseverlerin katılımıyla adeta bir yıldızlar geçidine dönüştü. Törene katılan konuklar arasında törenin sanat danışmanı Haldun Dormen, onursal jüri başkanı Göksel Kortay, Sema Sarper, Mehmet Sarper, İzzet Günay, Serpil Günseli, Zerrin Tekindor, Meltem Cumbul, Halit Ergenç ve Salih Güney yer aldı. Sanat danışmanı ve ödüllerin isim babası Haldun Dormen, yaptığı konuşmada Bedia Muvahhit’in sanat mirasını yaşatmanın onurunu dile getirdi. Gecede, ilk kez törene katılan Meltem Cumbul ve Halit Ergenç başarılı tiyatroculara ödüllerini takdim etti. Usta oyuncu Zerrin Tekindor ise Haldun Dormen Yaşam Boyu Onur Ödülü’ne layık görüldü. Tekindor, ödül konuşmasında salonda bulunan Halit Ergenç’e dönerek, “Bunu kim alsa çok kıskanırdım. Yani Halitçim, sen bile alsan kıskanırdım,” sözleriyle izleyicileri ve Ergenç’i güldürdü. Tören sonrası basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Halit Ergenç, rol aldığı Kral Kaybederse dizisindeki imaj değişimi hakkında bilgi verdi. Ergenç, dizideki saçlarının hazırlanma sürecinin yaklaşık 1,5 saat sürdüğünü, temizlik sürecinin ise yarım saat aldığını belirtti. Meltem Cumbul ise dizi sektöründeki çalışma şartlarının iyileştirilmesi gerektiğini vurguladı. Gecede sahne müziğinden ışığa, kostümden dekor tasarımına kadar birçok alanda emek veren, özel ve devlet tiyatrolarından başarılı isimler ödüllendirildi. 13. Bedia Muvahhit Tiyatro Ödülleri, tiyatro sanatına katkı sunan isimleri onurlandırarak sanat dünyasına anlamlı bir gece yaşattı
Urla’da Gerçek Meşhur Bademli Kazandibinin Adresi: Urla Hisarönü Süt Tatlıları